5.4. Памятники П.А. Ойунского

5.5.Былатыан  Ойуунускайга, айымньыларыгар
 аналлаах пааматынньыктар

       1961 cыллаахха Ытык Күөлгэ пааматынньык туруоруллубутун 1993 с. Тааттаҕа Дэлбэрийбит алааска көһөрбүттэр. Скульптора саха сирин  бастакы биллиилээх художнига, Хаҥалас Качикаатыттан төрүттээх Семен Афанасьевич Егоров буолар. Кини өссө мамонт муоһунан «Нюргун Боотур Стремительный» оҥорбута. Семен Афанасьевич 1955 с.Дьокуускайга художественнай училищены бүтэрбитэ, 1964 В.И. Суриков аатынан Москватаа5ы государственнай художественнай институуту бүтэрбитэ. Кини элбэх скульптурнай үлэлэрдээх.

Араас республиканскай выставкаларга ситиһиилээхтик кыттыбыта.

·  1993 с. общественность туруорсуутунан  П.А. Ойуунускай буор кутун Дьокуускай кладвищетыттан сиэр-туом оҥорон дойдутугар Таатта5а көһөрбүттэрэ.

Ойуунускай үөрэммит Томскайдааҕы педагогическай университетыгар мемориальнай доска туруорбуттар

2003 с. Дьокуускайга Саха Академическай театр таһыгар бронзаттан П.А. Ойуунускайга аналлаах памятник үөрүүлээх туруоруута буолбута. Скульптора Хаҥалас Качикаатыттан төрүттээр Петр Алексеевич  Захаров.  Кини өссө мамонт муоһуттан «Дьулуруйар Ньургун Боотур» оҥоһуктаах.       Петр Алексеевич СССР худуоһунньуктарын Союһун чилиэнэ, Россия үтүөлээх художнига, П.А. Ойуунускай премиятын лауреата, «Гражданская доблесть» знак хаһаайына. Элбэх общественнай, государственнай салайааччыларга, учуонайдарга, сэрии уонна тыыл ветерааннарыгар памятник оҥорбута: Николаю Гаврильевичу Чернышевскайга,Иван Яковлевич Стродка,Максиму Кировичу Аммосовка, Алексей Елисеевич Кулаковскайга , П.А. Ойуунускайга.

2013 с.- П.А. Ойуунускай төрөөбүтэ 120 сылын көрсө Ытык Күөлгэ бронзаттан пааматынньык туруорбуттар. Скульптора  Пахомов Эдуард Иннокентьевич Сунтаартан төрүттээх. 1976 с. Дьокуускайга художественнай училищены бүтэрэр. 1983 с. Ленинградтаа5ы И.Е. Репин аатынан живопись, скульптуура уонна архитектура институутун бүтэрэр. Арктическай Государственнай искусства уонна культура институутун доцена. Элбэх паматынньыктар атордара ол курдук Покровскайга «Быраттыы Ксенофоновтар», А.Е. Кулаковскайга, Кыыл уолугар-Зверевка уо.д.а. биллэр оҥоһуктардаах. Республика, Россия выстапкаларыгар кыттыбыта.

Араас республиканскай выставкаларга ситиһиилээхтик кыттыбыта. Ленинградтаа5ы И.Е. Репин аатынан живопись, скульптуура уонна архитектура институутун бүтэрэр. Арктическай Государственнай искусства уонна культура институутун доцена. Элбэх паматынньыктар атордара ол курдук Покровскайга «Быраттыы Ксенофоновтар», А.Е. Кулаковскайга, Кыыл уолугар-Зверевка уо.д.а. биллэр оҥоһуктардаах. Республика, Россия выстапкаларыгар кыттыбыта.

5.6.П.А. Ойуунускай айымньыларыгар пааматынньыктар

«О5о куйуурдуу турара»

Чөркөөх нэһилиэгэр Ойуунускай төрөөбүт, олорбут сиригэр Дэлбэрийбиккэ  музей- заповедник баар. Онно кини олорбут балаҕана турар. 2004 с. СР культуратын үтүөлээх деятеля, Дьокуускай куоракка Олоҥхо театрын бастакы директора Власов В.Г. бырайыагынан Халамнаайы күөл таһыгар «О5о куйуурдуу турара» диэн Ойуунускай автобиографическай кэпсээнин геройугар пааматынньык туруоруллубута.

Скульптора Сивцев Василий Яковлевич-Отур Силис, Россия художниктарын союһун чилиэнэ, Крест Халдаайыттан төрүттээх 2004 с. оҥорбута. 1991 с. А.С. Суриков аатынан Красноярскай художественнай институутка үөрэммитэ бүтэрбитэ, специальноһынан скульптор. Дипломнай үлэтэ «Зов предков» (1991-1997 сс.). Россия народнай художниктарын салайааччыта. Үлэлэрэ Россияҕа эрэ буолбакка Аан дойду үрдүнэн выстапкаларга турбута.

Скульптурнай композиция, П.А. Ойуунускай «Дьулуруйар Ньургун Боотур» айымньытыгар оло5уран

2012 сыллаахха Таатта Халамнаайытыгар П.А. Ойуунускай 110 сааһын туоларыгар  памятник турбут. Скульптордара И.И. Павлов Н.Д. Огонеров. 

2012 с. П.А. Ойуунускай  «Мөккүөр» айымньытыгар оло5уран «Көтөрдөр мөккүөрдэрэ» скульптурнай композицияны  оҥорбуттара Иван Иванович уонна Гавриил Иванович Поповтар. Памятник Тааттаҕа турар. Иван уонна Гаврил биллиилээх народнай художник Иван Васильевич Попов уолаттара. Таатта Чөркөөҕүттэн Россия художниктарын Союһун чилиэнэ. Иккиэн Дьокуускай художественнай училищетын бүтэрбиттэр. Бүтэрэн баран  Иван оскуолаҕа учууталлаабыт, театрга худуоһунньуктаабыт. Чөркөөх мемориальнай музейын чөлүгэр түһэриигэ үлэлээспит.1955 с. мамонт муоһуттан П.А. Ойуунускайы оҥорбут, ону таһына Ытык Күөлгэ турар үс пааматынньык автора.  Гаврил Иванович эбиитин ЯГУ биолиогическай институтун бүтэрбит. Элбэх оҥорбут хартыыналара .Е.Ярославскай аатынан Государственнай музейга тураллар: «Юрта художника Попова», «Бык зимы», «Юрта П.А.Ойунского», «Юрта Д.К.Сивцева-Суоруна Омоллоона», портрет Суоруна Омоллоона, «Черкехская часовня», «Удаганка» и др. Они авторы диорам «Курская битва» в Музее боевой славы в Якутске, «Зимний лес», «Тундра».

«Ойуун»-скульптурнай композиция П.А. Ойуунускай «Кыьыл ойуун» уонна Өксөкүлээх Өлөксөй «Ойуун түүлэ» айаымньытыгар олоҕуран 2013 с.- П.А. Ойуунускай төрөөбүтэ 120 сылын көрсө Ытык Күөлгэ бронзаттан  «Кэрэкээн ойуун» пааматынньык туруорбуттар. Скульптордар  И.И. Павлов, Н.Д. Огонеров.