Золотарев Николай Гаврилович— Николай Якутский
(22.11.1908-11.12.19950)
-народный писатель Якутии , член СП СССР
Саха Республикатын народнай суруйааччыта Николай Гаврилович Золотарев-Николай Якутскай 1908 с. сэтинньи 22 кунугэр Үөһээ Бүлүү улууһугар төрөөбүтэ.
Айар улэтэ 1938 с. саҕаламмыта. Бастакы кинигэтэ «Өлүүнү кыайбыт — өлбөт» 1944 с. тахсыбыта. Очеркалартан, кэпсээннэртэн саҕалаан, улахан сэһэннэри, романнары биэрбит, таһаарыылаахтык улэлээбит прозаик. Кини барыта отуттан тахса кинигэ ааптара. Саха прозатын Союз, аан дойду түһүлгэлэригэр таһаарсыбыт үтүөлээх. Сюжет маастара.
Саха литературатын историятыгар аан бастакы «Төлкө» трилогияны суруйан киэҥник биллибитэ. Н.Якутскай өссө «Сир», «Илин уонна Apҕaa», «Адаҕа», «Сүтүк» романнары бэчээттэппитэ.
Саха сиригэр көмүс уонна алмаас промышленностара төрүттэниилэрин уус-ураннык сырдаппыт айымньыларынан «Көмүстээх үрүйэ», «Алмааһы көрдөөччүлэр», «Алмаас уонна таптал» сэһэннэр буолаллар. Итини үрдүктүк сыаналаан, кэлин көстүбүт алмаас биир кристала «Суруйааччы Н. Якутскай» диэн ааттаммыта.
Оҕолорго анаан элбэх кэпсээн, остуоруйа кинигэ-лэрин суруйбута. Оҕо аймах таптыыр суруйааччыта этэ.
Үлэ Кыһыл Знамята, Норуоттар доҕордоһуулара, «Бочуот Знага» уордьаннарынан, мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
1946 с. ССРС суруйааччыларын союһун чилиэнэ. 1995 с. ахсынньы 11 кунугэр Тирасполь куоракка өлбүтэ. Үөһээ Бүлүүгэ көмүллүбүтэ.
**********
Аан бастаан украинскай уонна молдавскай хаһыаттарга «Тирасполь-город, основанный Сувровым», «Под новый год» уонна да атын документальнай очеркалара бэчээттэнэн тахсаллар. «Особняк Любы Одесской» диэн очеркатын анныгар аан бастаан Николай Якутскай диэн псевдонимынан илии баттаабыта.
1947с. суруйааччы бастакы бөдөҥ айымньыта — «Төлкө» роман бастакы чааһа бэчээттэммитэ. 1948с»тахсыбыт «Көмүстээх үрүйэ» сэһэнэ биир бастыҥ айымньыта буолбута. Суруйааччы олоҕун кэнники кэрдиис кэмигэр айылыбыт «Илин уонна Арҕаа» автобиографическай роман, «Адаҕа» уонна «Сүтүк» романнара эмиэ биһирэбили ылбыттара.
Кырачаан ааҕааччыларга анаан «Дьүкээбил уоттара», «Хотой доҕоро» курдук бэртээхэй айымньылары суруйан хаалларбыта.
АЙЫМНЬЫЛАРА
Төлкө: Роман.-Дьокуускай, 1947
Көмүстээх үрүйэ: Сэһэн.-Дьокуускай, 1948.
Сир: Роман.-Дьокуускай, 1958.
Төлкө: Роман 2-ис тахсыыта.-Дьокуускай, 1960-1964.
Сэьэннэр: 2 туомнаах.-Дьокуускай, 1968.
Илин уонна Ар5аа : Роман.-Дьокуускай, 1978.
Ада5а: Роман.-Дьокуускай, 1982.
Сүтук:Роман.- Дьокуускай, 1985.
Үтүө умнуллубат: Сэһэннэр.-Дьокуускай, 1990.
Сэрэхтээх Сэмэликээн: Кэпсээннэр.-Дьокуускай, 1991.
Сэмэн Чакыырап: Роман.-Дьокуускай, 1995.
АЙЫМНЬЫЛАРА НУУЧЧАЛЫЫ ТЫЛЫНАН
Тайна учурских гор.-Якутск, 1948.
Золотой ручей: Повесть.-М.: Сов. писатель, 1950.
Золотой ручей: Повесть /Пер. М.Кротов.-Якутск, 1951.
Золотой ручей: Повесть /Пер. А. Ольхон.-Иркутск, 1951.
Золотой ручей: Повесть.-М.: Сов. писатель, 1957.
Золотой ручей: Повесть.-М.: Гослитиздат, 1962.
Искатели алмазов: Повесть /Пер. Л. Парфенова.-М.: Сов. Россия, 1962.
Судьба: Роман /Пер. М. Мусиенко.-М.:Сов. Россия, 1968-1971.
Судьба: Роман /Пер. М. Мусиенко.-М.:Сов. Россия, 1976.
Из тьмы /Пер. И. Ласков.-М.:Дет. лит., 1977.
Повести.-М.:Сов. писатель, 1977.
АУДИОКНИГИ Н.Г. Золотарева- Николая Якутского