ШАДРИНА ТАТЬЯНА ВЛАДИМИРОВНА
(1923-1947 гг.)
Татьяна Владимировна Шадрина 1923 сыллаахха Хахсыт нэhилиэгэр төрөөбүтэ. Дьокуускай куорат 2 нүөмэрдээх оскуолатын ситиhиилээхтик бүтэрэн баран, Дьокуускайдааҕы педучилищеҕа үчүгэйдик үөрэнэн, 1942 сыллаахха учуутал буолар быраабы ылбыта. Бүтэрээт, 1942 с. А5а дойду сэриитин саамай ыарахан кэмигэр, бэйэтин төрөөбүт дойдутугар Арҕаа Хаҥаласка Өктөм 7 кылаастаах оскуолатыгар математика учууталынан ананан кэлбитэ. Ол кэмңэ дойду үрдүнэн учууталлар тиийбэт буоланнар «Военнай дьыала» диэн предмети, эр киhи үлэтин, оҕолору строевой подготовкаҕа: окуопа хаhарга, бэйэни көмүскэнэргэ, саа чаастарын ыhыыга — хомуйууга, ытыыга, сыыллыыга, сүүрүүгэ, үөмүүгэ уо.д.а. үөрэтэрэ. Ол курдук, куруутун, кыhын да буоллун, саас, күhүн да буоллун таhырдьаттан арахпакка сылдьан, тымныйан, ыалдьар буолбута. Сайынын сынньалаңы билбэккэ, оскуола салалтата модьуйуутунан, колхоз үлэтигэр оҕолор биригээдэлэрин салайан, от, бурдук хомууругар үлэлиирэ. Биригээдэҕэ Хахсык, Кыhыл Сулус, Өктөм киинин оҕолоро киирэллэрэ. Бу оҕолору кытта устар сайыны быhа ас-таңас суох кэмигэр аанньа аhаабакка, сынньаммакка даҕаны, үлэлээн тахсара.
Күhүнүгэр тиийэн колхоз, оскуола салайааччылара тылларынан махтанар этилэр. Чапаев оҕолорун биригээдэтин Анастасия Васильевна Ефимова диэн учуутал эмиэ кини курдук үлэлэтэрэ. Ол да иhин буолуо, иккиэн эдэр саастарыгар ыарыhах буолбуттара.
1947 сыллаахха Татьяна Владимировна тымныйан баран, өрүттүбэккэ, баара суоҕа 24 сааhыгар сор суолламмыта.
Татьяна Владимировна үөрэппит оҕолоро, билигин кырдьа барбыт дьоннор, бэрт истиңник, итиитик саныыллар, хайҕаан, аhынан кэпсииллэр: «Татьяна Владимировна үчүгэй да майгылаах этэ, куруутун үөрэ-көтө сылдьара, киhини күллэрэр оонньуулаах тыллаах-өстөөх, хаhан да санаата түспэт, кыыhырдаҕына даҕаны, тута аhаран, күлбүтүнэн-үөрбүтүнэн барара. Оҕону кытта оҕо, улаханы кытта улахан, оҕонньор, эмээхсин диэн араарбат тэң сыhыаннааҕа. Оскуолаҕа переменаҕа тахсан биhигини кытта тэңңэ лапта, волейбол эңин оонньуура, онтон уруокка киирдэ да, строгай, ирдэбиллээх, эппитин толорторон тэйэр идэлээҕэ. Кини уруогар олус кыhаллан туран киhи өйдүүр гына быhааран үөрэтэрэ, оҕолор уруокка уу-чуумпутук олороллоро, киниттэн куттанар да, саллар да этибит,» — диэн кэпсиир Татьяна Филипповна Сидорова, Николай Дмитриевич Слепцов, бырааттара Саша уонна Иван Шадриннар уо.д. атыттар.
Таня эдьиийим олус өйдөөх, холку майгылаах, амарах санаалаах, күүстээх-уохтаах, бэл кууллаах бурдугу хайа бађарар көтөђөр да, сүгэр да этэ, туох да, ханнык да үлэттэн толлон турбат, ылынна да хайаан да толорон тэйэр үгэстээх этэ. Кинини билэр дьоннор улаханнык ытыктыыр, убаастыыр этилэр. Сатабыллаах салайааччы быhыылаах этэ. «Бэйэтин дођотторугар, дьүөгэлэригэр бэриниилээх, эрэллээх истиң дођор, үөрбүт-көппүт, киhини мэлдьи үөрдэ сылдьара,»-диэн ахтар-саныыр дьүөгэтэ Мария Дмитриевна Слепцова.
Өктөм оскуолатыгар 1942-1943 үөрэх сылыттан 1945-1946 үөрэх сылларыгар үлэлээбитэ, кэнники 1947 сыллаахха ыалдьан баран, кыhыны ситэ туораабакка, өлөөхтөөбүтэ. Таня төhө да эдэр сааhын толук ууран туран, олоҕун биэрэн туран үлэлээбитин иhин, оскуола оҕолорун өйдөрүгэр-санааларыгар умнуллубат суолу хаалларбыта, оҕолор да, улахан да дьон убаастабылларын ылбыта дии саныыбын. Мин сүрэхпиттэн кини холобура хаhан да сүппэт, сүтүө да суоҕа.
Бииргэ төрөөбүт балта Василиса Владимировна Шадрина.
