Платон Алексеевич Ойуунускай (Слепцов)
(1893-1939)
— Саха советскай литературатын төрүттээбит суруйааччы, Саха судаарыстыбаннаһын тэрийсибит, XX үйэ саҥатыгар олох-дьаһах чыҥха уларыйыытын оҥорсубут уһулуччулаах политическэй диэйэтэл, лингвист-учуонай, наука салайааччыта. 1893 сыл сэтинньи 11 күнүгэр Таатта улууһун Чөркөөх сэлиэнньэҕэ дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ.
14 саастааҕар оскуолаҕа киирбитэ. Ону бүтэрэн баран Дьокуускайга көспүтэ, учуутал семинариятыгар үөрэммитэ.
Бастакы хоһооно «Үлэһит ырыата» Е.М. Ярославскай сорудаҕынан 1917 с. суруллубута. Поэт, прозаик, драматург, сахалартан биир бастакы лингвист-учёнай , общественнай уонна государственнай деятель.
1921 м. «Интернационалы» сахалыы тылбаастаабыта. Кини бастыҥ хоһоонноро – норуот уоһуттан түспэт ырыалар. Саха хоһоонугар уларытыыны киллэрбитэ: силлабо-тоническай системаны олохтообута. «Кыһыл Ойуун» драматическай поэманы М. Горькай уһулуччулаах айымньытын сыаналаабыта.
Норуот айымньытын баһааҕырдар кэмҥэ, бары күүһүҥ-күдэҕин уран, «Дьулуруйар Ньурган Боотур» олоҥхону дьулуурдаахтык суруйан хаалларбыта. Бу олоҥхону нууччалыы В. Державин тылбаастаан, П.А. Ойуунускай аатынан Саха Республикатын государственнай бириэмийэтин ылбыта.
Сахалартан биир бастакынан В.И. Ленин обраһын айбыта.
Кэпсээнинэн айымньыларыттан «Улуу Кудаҥсаны» ураты бэлиэтиир сөп. Олох уларыйыытын көрдөрөр «Большевик» драмата (1928 с.)- бэлиэ айымньы.
Саха сирин Суруйааччыларын союһун правлениетын бастакы председателэ.
СССРС Верховнай Советын депутата эрээри, 1937 с. сымыйанан буруйданан, хаайыллыбыта, 1939 с. алтынньы 31 күнүгэр Якутскай түрмэтигэр төлөннөөх сүрэҕэ тэппэт буолбута. Көмүллүбүт сирэ чопчу булулла илик.
Саха бырабыыталыстыбата 1966 с. Платон Алексеевич Ойуунускай аатынан Государственная премияны олохтообута, кини аатын Саха Академическай драматическай театра, Литература музейа сүгэллэр. Кини аатынан Дьокуускай киин уулуссаларыттан биирдэстэрэ ааттаммыта. Оҕолорго анаан элбэх айымньыны суруйбута: Омуннаах о5о», «Өйдөөх о5о». «Тураах тууһута», «О5о куйуурдуу турара», «Үгэспинэн буолла5а дии», «Соломуон Муударай», «Александр Македонскай»
АЙЫМНЬЫЛАРА:
Ырыа-хоЬоон.-Якутскай, 1893.
Кыһыл Ойуун.-Якутскай , 1925
Ырыа-хоһоон, кэпсээн,- 1927.
Ырыа-хоһоон, кинигэтэ.-Дьокуускай, 1934.
Айымньылар: 7 томнаах.-Якутскай, 1958-1962
Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах.-Якутскай, 1975.
Дьулуруйар Ньургун Боотур: Олоҥхо.-Якутскай, 1930-1931.
Талыллыбыт айымньылар: 3 томнаах.-Якутскай, 1992-1993.
Кэлэр кэскил ырыата: Хоһооннор.-Дьокуускай, 1983.
Улуу Кудаҥса: Үһүйээн.-Дьокуускай, 1995
АЙЫМНЬЫЛАРА НУУЧЧАЛЫЫ ТЫЛЫНАН
Красный шаман (Кысыл Ойуун) /Пер. с якут. А.Ф. Бояров и П.Н. Черных.-Якутск, 1930.
Избранное.-М.: Худож. лит., 1963.
Нюргун Боотур Стремительный: Якутский героический эпос олонхо /Пер. В.В. Державин.-Якутск, 1975.
Стихотворения.-Л.: Сов. писатель, Ленингр. отд-ние, 1978.
Стихотворения и поэмы.-М.: Худож. лит., 1993.