Семен Андреевич Попов -Сэмэн Тумат
(1944)
Саха Республикатын народнай суруйааччыта Семён Андреевич Попов-Сэмэн Тумат 1944 с. олунньу 23 күнүгэр Булуҥ улууһугар төрөөбүтэ. 1973 с. СГУ-тын историко-филологическай факультетын бүтэрбитэ. 1973-1979 сс. П.А. Ойуунускай аатынан Литературнай музей ыстаарсай научнай сотруднига. 1979 с. «Эдэр коммунист» хаһыат отделын корреспондена. 1984-1992 сс. Чурапчытааҕы «Саҥа олох» хаһыат үлэһитэ, отделын сэбиэдиссэйэ, олохтоох радионан биэриини тэрийээччи. 1992-1996 сс. Чурапчытааҕы «Маарыкчаан» телерадио студия кылаабынай редактора, Валерий Петрович Герасимов салайыытынан үлэлээбитэ. 1965 с. бэчээттэнэр. Бастакы кинигэтэ «Муора арыытыгар олох» 1986 с. тахсар. Онтон ыла кэпсээннэр, сэһэннэр, литературнай ырытыылар кинигэлэрин утуу-субуу таһаартарда. 30 кинигэ-ааптара. Ону таһынан суруйааччылар литературнай нэһилиэстибээрин таһаарыыга үлэлэһэр. Билигин «Чолбон» сурунаал редактора. Омар Хайям «Рубаилар», Конфуций «Луньюй» диэн трактатын сахалыы тылбаастаата. С.А. Попов –Сэмэн Тумат П.А. Ойуунускай аатынан Саха Республикатын Государственнай бириэмийэтин, Россия Улахан литературнай бириэмийэлэрин лауреаттара. Ср культуратын үтүөлээх үлэһитэ. Чурапчы, Булуҥ улуустарын Бочуоттаах гражданина. 1993 сылтан Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
Кини хоһоонноро аан бастаан 1965 с. «Эдэр коммунист» хаһыакка бэчээттэнэн тахсыбыта. «Сылгы кистиир сыһыытыгар» диэн очеркаларын бастакы хомуурунньуга 1981 с. күн сирин көрбүтэ. Тумат элбэх кэпсээннэри суруйбута: «Муора арыытыгар олох», «Туундара оһоҕо», «Улуу кыыл тыына», «Иэс төлөнүүтэ». 1994 с. Г.И.Макаров-Дьуон Дьаҥылы олоҕун, айар үлэтин чиничийэн кинигэ таһааттарбыта. 1995 с. Вл.Федоров нууччалыы тылбааһыгар «Остров в белом океане» диэн кэпсээннэрин кинигэтэ тахсыбыта.
Тумат хотугу дьон чэпчэкитэ суох олоҕун билэрэ, сыаналыыра кэпсээннэригэр, сэһэннэригэр олус истиҥник уонна арылхайдык ойууланар.
АЙЫМНЬЫЛАРА САХАЛЫЫ ТЫЛЫНАН
Муора арыытыгар олох: Сэһэн.-Дьокуускай, 1986.
Туундара оһоҕо: Кэпсээннэр.-Дьокуускай, 1989.
Улуу кыыл тыына: Сэһэннэр.-Дьокуускай, 1992.
Дьуон Дьаҥылы: Литературоведческай үлэ.-Дьокуускай, 2013.
Хотугу дойдум хонноҕуттан: Сэһэннэр, кэпсээннэр.-Дьокуускай, 1993.
Олох хатан кырдьыга: Хоһооннор, поэма, пьеса, публицистическай ыстатыйалар.-Дьокуускай, 2015.
АЙЫМНЬЫЛАРА НУЧЧАЛЫЫ ТЫЛЫНАН
Остров в белом океане.-Повесть /Пер. Вл. Фёдорова.-Якутск, 1995.
Здравствуй, Арктика!: Стихи. Повесть /Пер. Вл. Федорова и других. Предисловие народного поэта Натальи Харлампьевой. Удивительный мир Семена Тумата.-Якутск, 2013.