Куоскалаах Бѳтүүк ыал буолан эйэлээхтик олорбуттара үһү. Куоска бултуу-алтыы тыа5а барара, оттон Бѳтүүк дьиэтигэр хаалара. Түѳкүн Саһыл уорбатын диэн, Куоска ойуурга барарыгар Бѳтүүгү аанын хататара, түннүгүнэн быктарбат этэ. Куоска тыа5а барарын кытта Саһыл түннүк анныгар ньылбыйан кэлэн ыллыыр:
“Ко-ко-куу-куук, Бѳтүүкчээн!
Кыһыл кѳмүс тараахчаан,
Арыы-сыа тѳбѳчѳѳн,
Мотуок солко бытыкчаан!
Түннүгүнэн ѳңѳй даа,
Эйиэхэ горох биэриэ5им”.
Ким бу курдук үчүгэйдик ыллыырын Бѳтүүк кѳрүѳн ба5арда: түннүгүнэн ѳңѳйдѳ да, Саһыл кинини “лап” гыннаран ылла. Саһыл илдьэ истэ5инэ Бѳтүүк хаһыытыыр:
“Хара тыаларынан,
Yрдүк хайаларынан,
Ыраах түбэлэргэ
Саһыл миигин илтэ!
Куоска убайым,
Θрүһүй миигин!”
Куоска билэр саңатын истэн, Саһылы эккирэтэн ситэн Бѳтүүгү былдььан ылла, дьиэтигэр а5алла. “Бүѳккэ, сэрэн,-диир Куоска,-сарсын мин ыраах барабын, Саһылы итэ5эйимэ, түннүгүнэн ѳңѳйүмэ. ” Саһыл сиэ5э, уңуоххун да ордоруо суо5а”.
Куоска барарын кытта, Саһыл эмиэ түннүк анныгар кэлэн ыллыыр:
“Ко-ко-куу-куук, Бѳтүүкчээн!
Кыһыл кѳмүс тараахчаан,
Арыы-сыа тѳбѳчѳѳн,
Мотуок солко бытыкчаан!
Түннүгүнэн кѳрѳѳхтѳѳ,
Горохпуттан аһаахтаа”,
Туораахпыттан ылаахтаа”.
Бѳтүүк ѳр тулуйда, Саһыл ханнык туора5ы кэпсиирин кѳрүѳн олус ба5арда да, ѳңѳйбѳтѳ. Бѳтүүк ѳңѳйбѳтѳ5үн иһин, Саһыл эмиэ ыллаан барда:
“Ко-ко-куу-куук, Бѳтүүкчээн!
Кыһыл кѳмүс тараахчаан,
Арыы-сыа тѳбѳчѳѳн,
Мотуок солко бытыкчаан!
Байаардар ааһан иһэн
Туора5ы тохпуттар,
Итигэстиир ким да суох”.
Хайа аайы, Тѳтүүк кыайан тулуйбата: байаардар ханнык туора5ы тохпуттарын кѳрүѳн аһара ба5аран, ѳңѳс гынарын кытта, Саһыл Бѳтүүгү “лап” гыннаран ылла. Бѳтүүк эмиэ хаһыытыы испит:
“Хара ойуур уңуоругар,
Yрдүк хайа кэтэ5эр,
Ырыых-ыраах дойдуларга
Саһыл миигин илдьэ иһэр!
Куоска, куоска убайым,
Алдьархайтан абыраа!”
Куоска ыраах буолан, билэр саңатын нэһиилэ иһиттэ. Кини эккирэтэн Саһылы ситэн ылла. Бѳтүүгү былдььан ылан, дьиэтигэр а5алла. “Сэрэн, Бүѳккэ, сарсын ѳссѳ ыраах барабынСаһылы итэ5эйэн түннүгү ѳңѳйүмэ, эн тѳһѳ да хаһыытаабытың иһин, кыайан истиэм суо5а”.
Куоска барарын кытта, Саһыл түннүк анныгар ыллыыр:
“Ко-ко-куу-куук, Бѳтүүкчээн!
Кыһыл кѳмүс тараахчаан,
Арыы-сыа тѳбѳчѳѳн,
Мотуок солко бытыкчаан!
Түннүгүнэн бэрт начаас,
Θңѳй эрэ ыл, атаас,
Оол Карп, онно олбуоругар
Халтараан хайа баар.
Кѳнньүнэн сүүрэр сыар5алар
Онно, онно тураллар,
Ойуох-ойуох курдуктар”.
Бѳтүүк, аңар хара5ынан кылатан, кѳнньүнэн сүүрэр сыар5алары кѳрүѳн олус ба5арар да, саараата: “Кэбис, ѳңѳйбѳппүн, Саһыл барда5ына оччо5о кѳрүѳм”. Саһыл ырыатын ыллаабытыгар Бѳтүүк этэр:
-Суох, Саһыл, аны миигин албынныаң суо5а, ѳңѳйбѳппүн!
-Мин эйигин ол то5о албынныыбын?-диир Саһыл. -Ба5ар – кѳр, ба5ар – кѳрүмэ. Быраһаай! Хата мин дьиэлээтим.
Саһыл муннукка сүүрэн тиийэн саһан хаалла. Бѳтүүк иһиллээтэ Саһыл биллибэт, кини барбытын, барбата5ын билээри ѳңѳйбүтүн Саһыл “лап” гыннаран ылла да илдьэ барда.
Бѳтүүк тѳһѳ да хаһыытыы сатаабытын иһин, олус ыраах сылдьар буолан, Куоска кини хаһыытын кыайан истибэтэ.
// Кэскил.-С.10-12