ВОЛШЕБНЫЙ МИР ОЛОНХО
Виртуальная выставка
1. Е.Д. Андросов Таатта олоҥхоһуттара, ырыаһытттара. II часть. г. Якутск, Центр культуры и искусства им. А. Кулаковского Министерства культуры РС(Я), 1993 .-47 с.
Таатта олоҥхоһуттара, ырыаһыттара:
Иван Елисеевич Кулаковскай-Оонньуулаах Уйбаан.-С.4;
Улуу Маалыкыс (Болуускун Уйбаан).-С.7;
Денис Тимофеевич Эльберяков (1887-1955 с.).-С.8;
Иона Никитич Хабыттин (1890-1959 сс.).-С.11;
Христина Никифоровна Слепцова .-С.12;
Дмитрий Ефимович Егоров .-С.16;
Өбүгэ Дьөгүөр (Андросов).-С.18;
Куохтаан Ыстапаан (1895-1948 с.).-С.18;
Кылачыыһап (Алексей Николаевич Харлампьев).-С.21;
Куохайаан (Степан Саввин).-С. 22;
Егор Яковлевич Бытасытов.-С.-22;
Дмитрий Семенович Бястинов-Быытыгый уус.-С. 24;
Алексей Захарович Попов-Чаҥый Өлөксөй.-С. 28;
Дмитрий Устинович Андросов-Тардыас Баайа5а.-С.29;
Иван Егорович Огочуяров-Баспарыйа.-С.31;
Дарабыан Мэхээйилэбис Дабыыдап.-С. 33;
Дмитрий Егорович Габышев.-С.39;
2. В. Ермолаев Чурапчы олоҥхоһуттара.-Дьокуускай: Бичик нац. кинигэ кыһата, 1994.-48 с.
Олоҥхо- саха норуоутун духовнай баайа, ону хаҥатарга чурапчылар бэйэлэрин дьоһуннаах кылааттарын киллэрбиттэрэ.
(Талааннаах олоҥхоһуттар :Олоодо,И.Г. Теплоухов-Тимофеев, Сулумаата Уола, Сыҥынык, Иэгии Хотоок,Ырыа Миитэ,бырааттыы Чорообо уонна Чөлөс, Балагыас, Ырыа Чырыыкай, Ырыа Хооһой, Ырыа Ылдьаа Чэппиэдэй, Амматтан- Хойтоһуун…)
3. Алексеева Г.Г. От фольклора до профессиональной музыки.-Якутск: Нац. кн. изд-во Бичик, 1994.-160 с.
Эта книга о заслуженном деятеле искусств РФ и РС(Я) Марке Николаевиче Жиркове -основоположнике якутской профессиональной музыки, выдающемся музыкально-общественном деятеле Якутии, фольклористе-исследователе и композиторе
4. Попова А.С. Олоҥхо киэн киэлитигэр /Саха төрүт литературатын үөрэтэргэ көмө.-Дьокуускай: Сахаполиграфиздат, 1995.-128 c.
5. Поликарпова Е.М., Гоголева М.Т. Олоҥхону ыччакка: (Учуутал кинигэтэ).-Дьокуускай: Кудук, 1998.-64 с.
6. Олоҥхо тыла-өһө: Кыра саастаах оскуола о5олоругар /Хомуйан оҥордо Е.П. Чехордуна, И.И. Попов, В.Ф. Ноева ойуулара.-Дьокуускай :Бичик, 1999.- 96 с.
Кинигэҕэ олоҥхо ойуулуур -дьүһүннүүр баай, этигэн тыла-өһө оҕолорго анаан олук хоһооннорунан бэрилиннэ.
7. Емельянов Николай Васильевич Сюжеты Олоҥхо о защитниках племени / отв. ред. В.М. Никифоров.-М.: Наука, Сибирская издательская фирма РАН, 2000.-200 с.
Монография посвящена сюжетологии якутских олонхо о защитниках племена саха. Создана стройная концепция эволюции сюжета и всего эпического жанра….
Для фольклористов, этнологов, историков, всех интересующихся народным творчеством этносов России.
8. Е.П. Чехордуна, Е.П. Иванова Олоҥхо эйгэтэ: (орто саастаах о5олорго аа5ар кинигэ) / Е.Чехордуна, Е. Иванова; [худож. Ю. Пестряков, С. Старостина].-Дьокуускай:Бичик, 2005.- 72 с.
Кинигэ5э олоҥхо муҥура биллибэт киэҥ эйгэтиттэн тылы туттуу туһунан сурулунна.
Киһи уйулҕатын араас хамсааһынын бэлиэтиир өйдөбүллэри олоҥхо тылынан арыйан көрдөрүү, сиэрдээх хамсаныыны ойуунан дьүһүйүү оҕолор олоҥхону үөрэтэллэригэр көмө буолуо.
9. Н.И. Филиппова Олоҥхо тыла: саха лит. талан үөрэнэр анал куурус /Н.И. Филиппова.-Дьокуускай: Офсет, 2005.-28 с.
10. Олоҥхо: өбүгэ үөрэҕэ уонна билиҥҥи кэм: олоҥхону сырдатааччылар форумнара (Дьокуускай, олунньу 27 күнэ, 2006 сыл) /Саха Респ. Үөрэҕиһ мин-та, Төрүт омуктар оскуолаларын чинчийэр ин-т . [ред. Бөлөх: Е.П. Чехордуна, У.М. Флегонтова] .-Дьокуускай:Офсет, 2006.-160 с.
11. Н.И. Филиппова Олоҥхоҕо кэпсэтии сиэрэ: Оскуола о5олоругар, студеннарга, ыччакка пособие./Н.И. Филиппова; САха Респ. үөрэҕин м-вота, Төрүт омуктар оскуолаларын чинчийэр ин-т.-Дьокуускай:Офсет, 2006.-48 с.
Бу кинигэ5э саха ураты түгэннэрэ (көрсүһүү-эҕэрдэлэһии, арахсыы-быраһаайдаһыы, билсии, махтал, буруйу билинии, көрдөһүү, о.да.) этэр тылын, хайдах туттарын-хаптарын туһунан олоҥхо холобуругар олоҕуран кэпсэтии барар
12. Олонхо о5ону, ыччаты иитиигэ, сайыннарыыга суолтата= Олонхо в развитии, воспитания личности: сборник научных работ / Сост.: Л.С. Ефимова, М.В. Трофимова.-Якутск: Бичик, 2007.-146 с.
13. Ефимова Д.Г. Аммосова В.В. Олоҥхо оҕо уруһуйугар /«Олонхо педагогиката» серия. Иитээччигэ, төрөппүттэргэ көмө пособие.-Дьокуускай, 2007.-40 с.
Олоҥхо дойдутун умсулҕаныгар угуйан оҕо айар, ойуулуур дьоҕурун сайыннарыыга көмө.
14. Олоҥхо педагогиката: олоххо киллэрии суола -ииһэ, ньымалара: Респ. конф. матырыйааллара (Таатта улууһун Кыйыс., 2007) / [хомуйан оҥордулар: Е.П. Чехордуна, Н.И. Филиппова].-Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2007.- 112 с. — («Олоҥхо педагогиката» серия 2004 c. олохтоммута).
Олоҥхо педагогикатын ис хоһоонуну, олоххо киирэр суолун -ииһин, ньымаларын биир оскуола холобуругар чинчийэн, үөрэтэн көрүү.
Иитээччигэ, учууталга, социальнай үлэһиккэ, олоҥхо педагогикатынан дьарыктанар дьоҥҥо ананар.
15.Норуот ырыаһыта, олоҥхоһут Үстүүн Нохсоороп: /[хомуйан бэчээккэ бэлэмнээтилэр В.В. Капитонова, Л.У. Нохсорова, Т.М. Нохсорова; эппиэттээх ред. уонна киирии тыл авт. филол.н.к. С.Д. Мухоплева; биобиблиогр. ыйынньыгы о4ордо Н.И. Егорова].-Дьокуускай: Бичик, 2008.-192 с.
Норуот ырыаһыта, олоҥхоһут, САССР үтүөлээх артыыһа Үчтүүн Гаврильевич Нохсоров олоҕун, айар үлэтин сырдатар.
16. Оҕо уонна олоҥхо: респ. науч.-практ. Семинар матырыйааллара.-Дьокуускай: Компания «Дани-Алмас», 2009.-64 с. (Олоҥхо педагогиката)
Кинигэҕэ Амма улууhун Бөтүҥ орто оскуолатыгар буолбут рес-
публикатааҕы научнай-практическай семинар матырыйааллара (да-
кылааттар, уруоктар, дьарыктар) талыллан Киирдилэр Үгүс матыры-
йаал олоҥхону толорорго утумнаахтык дьарыктанар «Оллоон» фоль-
клорнай бөлөх үлэтин, улуус, нэhилиэк, оскуола учууталлара олоҥхо
педагогикатыгар үлэлэрин уопутун сырдатар.
17. Олоҥхо утума – үөрэх эйгэтигэр /Саха Респ. Үөрэҕин мин-вота, «Олоҥхо педагогиката» респ. Науч.-метод. Киин[хомуйан оҥордулар : Н.И. Филиппова, Е.П. Чехордуна…].-Дьокуускай: Компания “Дани Алмас”, 2009.-96 с
Үөрэх эйгэтин үлэһиттэригэр ананар.
18. Олонхо педагогиката:олоххо киллэрии суола-ииһэ, ньымалара: Учууталга көмө пособие 2009
19. Олоҥхо педагогиката: Учууталга көмө пособие / [Е.М. Парникова уо.д.а]; Саха Респ. үөрэҕин м-вота.-Дьокуускай: Бичик, 2009.-112 с.
Пособие5а олоҥхо педагогиатын сүрүн көстүүлэрин өркөн өйүн, айылгы силигин орто оскуолаҕа ырытыы-үөрэтии ньымаларын чинчийиигэ олоҕуран сурулунна.
20. Мин олонхом биhигэ: саха оскуолатын программата/ В.М. Пермякова, Ф.Н. Дьячковская, С.А. Баснаева.-Дьокуускай:Бичик, 2009.-100с.
Программалар оҕо кыратыттан саҕалаан киэҥ эйгэҕэ тахсарыгар бэйэтин бэйэтэ сайдар суолун тобулуна үөрэнэригэр туhуланаллар.
Кинигэ алын кылаас учууталларыгар, иитээччилэригэр, төрөп-
пүттэргэ уонна киэҥ араҥаҕа ананар.
21. Поликарпова, Е.М. Олонхонон оонньуу дьарыктар, уруоктар / Е.М. Поликарпова, Нь.Г. Никитина; Саха Респ. Үөрэҕириигэ министиэристибэ.-Дьокуускай: Компания «Дани-Алмас», 2009.-80 с.
Иһинээҕитэ:
Олоҥхо-норуот ыччатын айыы тыынныыр кыһата.- С.5;
Олоҥхоннон оонньуу дьарыктар.-С. 19;
Кыра кылааска олоҥхо уруоктара.-С. 33;
Олоҥхонон ооньуу уруоктар.-С. 44.
22. В.И. Троева Оҕону олоҥхоҕо уһуйуу: үөрэх митод. босуобуйата /[В.И. Троева]; Саха Пресп. Үөрэҕириигэ министиэристибэтэ, Уус-Алдан улууһун Н.Н. Тарскай аатынан Баатаҕай орто оскуолата.-Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2009.-64 с.
23. Олоҥхо ойуулаах тылдьыта: кыра о5о, иитээччи, төрөппүт туһанарыгар аналлаах / [ хомуйан оҥордулар : В.В. Аммосова, Н.И. Филиппова, Е.П. Чехордуна; худуоунньук С.Е. Старостина, И.Ю. Пестряков].-Дьокуускай: Якут. край, 2009.-96 с.
Ойуулаах тылдьыт.
24. Н.П. Тимофеев Оҕону олоҥхолуурга үөрэтии: уһуйааччыга аналлаах босуобуйа /Н.П. Тимофеев; Саха Респ. Үөрэ5ин м-вота.-Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2009.-96 с.
Автор о5ону олоҥхолуурга үөрэтэр, уһуйар үлэтин, ньыматын, ситиһиилэрин билиһиннэрэр.
25. Зверева А.Н. Олонхо. Мир вещей. Этно-арт: учеб.-метод. Пособие.-Якутск: Компания “Дани Алмас”, 2009.- 48 с. – (Педагогика Олонхо)
Данное издание -результат многолетнего труда педагога «нового» типа, педагога-исследователя, владеющего современными методами и технологиями художественного образования, способами самостоят-го конструирования педагогич-го процесса в условиях конкретной практич-й деятельности.
26. Уткин Ксенофонт Дмитриевич Сборник трудов: в 16 кн. Кн. 5: Предфилософия олонхо: антитеза натурализма супранатурализма.-2010.-280 с.
В монографии прослежены и исследованы мифологические структуры мировоззренческих систем триединой связки: мифологии, религии, предфилософии на примере общетипических характеристик якутских олонхо и типологических сравнений с другими эпическими параллелями.
27. Г.С. Попова -Санаайа Муҥха олоҥхото / Г.С. Попова-Санаайа; [эппиэттиир ред. филос. н.д.., проф. Б.Н. Попов]-Дьокуускай: Бичик, 2010.-184 с.
«Муҥха олоҥхото» диэн төрүт үгэһи тилиннэрэр аныгы кэскиллээх тосхол.
28. Олоҥхо педагикатын төрүттэрэ / Е.П. Чехордуна, п.н.к. (салайааччы), Н.И.
Филиппова, филолог.н.к., Д.Г. Ефимова, Н.П. Карпова]; Саха Респ. Федер. гос. науч. тэрилтэ «Саха Респ. нац. оскуолаларынин-та».-Дьокуускай: Компания «Дани Алмас), 2010.-248 с.
29. Олоҥхо уран тыла: ойуулаах тылдьыт /Саха Респ. үөрэҕин м-вота, Саха Респ. националь. Оскуолаларын инст-та; [тылдьыты оҥордулар В.В. Аммосова уо.д.а., редкол.: С.С. Семенова уо.д.а.; научн. консультант Н.Н. Ефремов, филол.н.д.; худож. М.С. Попова].-Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2010.-176 с.
30. Атласов А.В. Олонхону маска уhуйуу/А.В. Атласов-Төлөн; [уруһуйдары оҥордо М.Е. Атласова].-Дьокуускай: Олоҥхо, 2011.-40 с.
31. Бои трех миров в стране. Олоҥхо дойдутугар айан: Настольная игра для детей младшего и среднего возраста по народному эпосу олонхо «Ньургун Боотур Стремительный», воссозданному на основе народных сказаний П. Ойунским в переводе В. Державина / Ред. М.Г. Колесова ; Худож. редактор С.К. Васильева.-Якутск: ОАО Медиа-холдинг «Якутия», 2012;
32. Олоҥхо куукула таҥаһа: каталог / [хомуйан оҥордулар: В.В. Аммосова, Д.Г. Ефимова; киирии тылы суруйда А.Н. Жирков].-Дьокуускай: Бичик, 2012.-48 с.
Каталокка олоҥхо персонажтарынан үгэс буолбут быһыылаах-таһаалаах өҥнөөх-дьүһүннээх куукула таҥастара таҥыллан киирдилэр.
Иитээччилэр, төрөппүттэр, маастардар сахалыы тыыннаах оонньуур куукуланы оҥорон оҕо сайдар эйгэтин байыталларыгар ананар.
33. Алгыстаах Айыы аартыгынан: ыйынньыктар, ахтыылар.-Дьокуускай: Бичик, 2012.-160 с.
Ньурба олоҥхоһуттарын, олоҥхону чинчийээччилэрэ, тарҕатааччыларын ыйынньыктара, ахтыылар.
34. Чехордуна Е.П., Д.Г. Ефимова, В.В. Аммосова Олонхо5о иитэр үгэстэр: төрөппүккэ аналаах кинигэ.-Дьокуускай :Бичик, 2012.-40 с. (Олоҥхо педагогиката)
Олоҥхоҕо ыал олоҕун сэһэниттэн иитэр үгэстэр көстүүлэрин ырытыы, аныгы ыал оҕону иитиитигэр сүбэлэр киирдилэр. Кинигэ төрөппүттэргэ, олоҥхо педагогикатын олоххо киллэрээччилэргэ ананар.
35. Оло ҥхо педагогикатын оҕо садыгар олохтооһун: (оҕо тэрилтэтигэр көмө пособие) / [хомуйан оҥордулар : Д.Г. Ефимова, С.С. Ю].-Дьокуускай: Бичик, 2013.-120 с.-(Олоҥхо педагогиката))
Иитээччигэ көмө пособие ылы, оскуоланы кытта олоҥхо педагогикатын аныгы ирдэбилгэ дьүөрэлээн олохтуурга оҕо тэрилтэлэрин уопутун түмэн оҥоһулунна.
36. Олонхо в игровой деятельности детей /[cост: Ю.В. Андросова, Н.П. Александрова].-Якутск: Бичик, 2013.-64 с (Педагогика олонхо)
В пособии раскрываются основные психологические особенности
игровой деятельности детей дошкольного возраста, описываются развивающие игры и игрушки по мотивам якутского героического эпоса олонхо, разработанные педагогами дошкольных образовательных учреждений.
37. Е.Е. Иевлев Олоҥхо иитэр оҥкуллара /Е.К. Иевлев . [рецензеннэр: Н.И. Филиппова, филолог.н.к. , Е.П. Чехордуна, п.н.к.]- Дьокуускай: Бичик, 2013.-88 с.
Кинигэ5э ааптар олоҥхону киһитийии үөрэҕин, киһи өйө-санаата, майгыта-сигилитэ иитиллэр эйгэтин курдук көрөн ырытар, анаарар ыстатыйалара түмүллэн киирдилэр.
38. Олонхо в игровой деятельности детей /[cост: Ю.В. Андросова, Н.П. Александрова].-Якутск: Бичик, 2013.-64 с (Педагогика олонхо)
В пособии раскрываются основные психологические особенности игровой деятельности детей дошкольного возраста, описываются развивающие игры и игрушки по мотивам якутского героического эпоса олонхо, разработанные педагогами дошкольных образовательных учреждений
Игнатьева В.Б., Романова Е.Н., Осипова О.В., Винокурова Д.М., Жегусов Ю.И. Олонхо и общество: тезаурус современных этнокультуных представлений о героическом эпосе народа саха / В.Б. Игнатьева, Е.Н. Романова, О.В. Осипова, Д.М. Винокурова, Ю.И. Жегусов.-Якутск, 2013.-272 с.: 12 ил.
Сурунаалга тахсыбыт ыстатыйалар
1. П. Дмитриев Олоҥхо сүппүт кэрчигэ(П.А. Ойуунускай «Дьулуруйар Ньургун Боотур»олоҥхотун туһунан) // Хотугу сулус.-1973.-№6.-С.70-73;
2.Попов Г. Олонхо5о абааhы бухатыырдарын прототиптара //Хотугу сулус.-1984.-№12.-C.97-99;
3.Решетникова А. Саха олонхотун музыката //Хотугу сулус.-1987.-№7.-C.97-99;
4.Олоҥхо жанровай ис хоһооно //Чолбон.-1994.-№2.-С.172-180;
5. Кузьмина Е.В. Олоҥхо тылын нөҥүө оҕону амарах майгылаах, уйан сүрэхтээх гына иитии // Народное образование Якутии.-2002.-№1.-C.68-72;
6.Попова Г.С.-Санаайа. Олонхо и дети саха: опыт творческой свободы // Народное образование Якутии.-2004.-№3 (51).-C.94-96;
7.Г. Васильев Саха дьахтарын дьылҕата (М.Н. Андросова-Ионова чинчийэр, айар үлэтин туһунан: // Чолбон, 2005.-№11.-C. 93-96;
8.Тимофеев М. Дыгыйар олоҥхотун истибит дьоллоохпун. // Чолбон.- 2005.-№10.-C. 91-95.
9.Илларионов В.В. Талба талааннаах олоҥхоһут // Чолбон.- 2006.-№2.-C. 41-45;
10.Данилов В.Д. –Бэһэлэйдээх Болуодьа. Батыйа Бэрт Бухатыыр. Олоҥхо // Чолбон. 2006.-№2.-C. 45-61;
11.Павлова К.П. Олоҥхо-этнопедагогика уонна этнокультура чыпчаала // Чолбон.- 2006.-№8.-C. 60-63;
12.Филиппова Н.И. Оскуолаҕа олоҥхону үөрэтии историятыттан // Чолбон.- 2006.-№11.
13.Тобуруокап Н. Эрилик Эристиин –олоҥхоһут, суруйааччы (Суруйааччы Эрилик Эристиин төрөөбүтэ 115 сылыгар). // Чолбон.- 2006.-№9.-C. 81-83;
14.Колесов Лука. Гаврил Колесов уонна олоҥхо // Чолбон.- 2007.-№3.-C. 79-84;
15.Герасимов Г.Д. Олоҥхо образтара саха ойуулуур –дьүһүннүүр искусствоватыгар // Чолбон, 2007.-№11.
16.Данилова В.В. Олоҥхону кыра кылаастарга үөрэтии оҥкула. // Народное образование Якутии.-2007.-№2 (62).-C.123-126; Cлепцовп Е. Омуоһап олоҥхоһут кэпсиир буолара… // Чолбон.- 2005.-№10.-C. 83;
17.Герасимова Р.Е. О реализации подпроекта «Олонхо и будущее поколение» // Народное образование Якутии.-2007.-№3 (63).-C.96-99;
18.Артемьева А.И. Олоҥхо иитэр суолтата // Народное образование Якутии.-2009.-№2 (70).-C.111-113.
