4 саастаах о5олорго хоьооннор
МАҤНАЙГЫ ХААР
А. Абаҕыыныскай
Куобах түүтэ хаар түһэн,
Нуһараҥмыт халыйда.
Боллох, хаспах бүрүллэн,
Дойду ньуура туртайда.
Томтор сиргэ бөлөхтөөҥ,
Томторуһа көтүөхпүт.
Түспүт хаары чөмөхтөөн,
Төкүнүтэ сүүрүөхпүт.
Салааскаҕа тиэйсиһэн
Сосуһуохпут , оонньуохпут.
Хатыскалаан тэлээрэн,
Хонуу хаарын оймуохпут.
*******
МИН АҔАМ БЭЛЭҔЭ
И. Артамонов
Мин аҕам куораттан
Массыына таһааран,
Миэхэҕэ биэрбитэ,
«Бэлэҕим», — диэбитэ.
Мин аҕам бэлэҕин
Харыстаан оонньуоҕум,
Массыынам киртийиэ
Сууйуоҕум, сотуоҕум.
Мин аҕам колхозка
Бэйэтэ шофёрдуур
«Пии-пии-пии»,- саҥарда,
Айанныыр, айанныыр.
Мин аҕам мэлдьитин
Мас таһар, от тиэйэр,
Дьиэтигэр киэһээтин
Миигинниин кэпсэтэр.
Мин аҕам кэриэтэ
«Таһаҕас» таһабын.
Таһырдьа буор хаһан
Кузовка кутабын.
Мин аҕам курдук
Мин эмиэ «шофёрбун».
Киэҥ айан суолунан
Ыраата барабын.
Мин аҕам бэлэҕин
Харыстаан оонньуоҕум,
Массыынам киртийиэ
Сууйуоҕум, сотуоҕум.
*******
ТЫМНЫЫЧААН ОҔОННЬОР
И. Артамонов
Детсад аанын арыйан
Саҥа Дьылбыт кэлбитэ,
Сандаар уоттаах харыйа
Күлүмүрдүү түспүтэ.
Торуоскатын тыаһатан,
Тымныы-Тымныы оҕонньор
Кырыа батык быыһынан
Оҕолорго саҥарар:
«Ыраах сиртэн эһиэхэ
Кэһии-бэлэх аҕаллым.
Кэлиҥ биирдии миэхэҕэ-
Бэлэхтэрбин туттартыым».
Кырачааннар мустаннар
Олус сэргээн көрдүлэр.
Биирдии-биирдии бараннар
Ырыа-хоһоон аахтылар.
Тымныы-Тымныы оҕонньор
Бэлэхтэрин туттарар.
Көрдөөх-нардаах оҕолор
Төгүрүктээн турдулар.
Тымныы-Тымныы оҕонньор
Торуоскатын тыаһатта,
Тымныы-Тымныы оҕонньор
Дуорааннаахтык саҥарда:
«О5олоруом, айаммар
Мин билигин барабын.
Ыраах, чугас детсадпар
Бэлэхтэрбин илдьэбин».
Эргэ Дьылы атааран
Оҕо аймах чугдаарар.
Харыйаны тулалаан
Чаҕаарыйа сырсаллар.
*******
МАҤНАЙГЫ ХААР
Баал Хабырыыс
Бэҕэһээ хара сир этэ,
Бөлүүн түспүт саҥа хаар.
Көрүөххэ тугун кэрэтэй,
Барыта үрүҥ тунаар.
Баҕаналар, төҥүргэстэр
Маҥан бэргэһэлээхтэр.
Куобах сонноох хахыйахтар
Сиэттиһэн наҥнаспыттар.
Сылдьыбыттар бүгүн эрдэ
Сатыы дьоннор, аттаахтар.
Чороон ойуутун түһэрэн,
Массыыналар барбыттар.
Бөлүүн бу кылбаа ырааска
Дьаарбайбыт арай ласкай.
Хаарга хаалбыт кини суола
Икки туочука буолан
Бүгүн алаас оҕолоро
Бары эрдэ кэлбиттэр.
Хаарынан киһи оҥорон,
Харахтаан кэбиспиттэр.
*******
КИМ КИЭРГЭТТЭ?
Г. Данилов
Түннүкпүтүн түүн кэлэн
Түүлүнэн ким киэргэттэ?,
Таһырдьаны көрүөхпүтүн
Күлүктэтэн кэбистэ?
Ити Моруос кырдьаҕаспыт
Курусуба бэрдин баайбыт.
Онтукатын биһи дьиэбит
Түннүгэр ыйаан кэбиспит.
Үчүгэйиэн, дьиҥнээх талан,
Оһуор-дьарҕаа түһэрбит,
Уустук-ураннык ойуулаан
Оҥорор да буолар эбит!
*******
ДОРООБО, ТУГУТЧААН
Е. Едухин
Дорообо, эн тугут,
Туундара туллуга,
Кырачаан табачаан-
Хотугу дьон баайа.
Тымныыттан толлума,
Буур5аттан саһыма,
Тулуурдаах эн буолуоҥ
Туундара көлөтө.
Миигиттэн куотума,
Оччугуй доҕоруом,
Бүөбэйдээн мин көрүөм,
Эйигин харыстыам.
Дорообо, эн тугут,
Мин саҥа доҕорум,
Туохтан да толлубат
Хорсун эн буолуо5уҥ!.
*******
ОККО ТҮСПҮТ КҮННЭР
А. Кондратьев
Окко түспүт күннэр-
Олус үчүгэй ньээм-ньээмнэр
О5уруоппут иһигэр
Оһуокайдаан тэбэллэр.
Тойуктарын номоҕун
Тохтоон туран иһиттим,
Өйдөөн хаалбыт хоһооммун
Өҥнөөх сапка бу тистим.
-Эһиэ-эһиэ эһиэкэй,
Эһиэкэйдиир эһиэкэй!
Сибэккини таптааччы
Сэмэй-көрсүө оҕолор-
Биһигини санааччы-
Бэриниилээх доҕоттор.
-Оьуо-оһуо оһуокай,
Оһуокайдыыр оһуокай!
Оҕолорго махталбыт
Оһуор симэх тарҕаатын,
Сибэккини кэм талбыт
Сири симээн тарҕаттын!
Окко түспүт күннэр,
Оччугуйкаан ньээм-ньээмнэр,
Сайылыгы симээннэр
Сайыны быһа үөрдүннэр.
*******
ИЙЭ МИЧЭЭРЭ
А. Кондратьев
Ийэ мичээрэ
Истиҥ, кэрэ:
Күн уотуттан
Күндү курдук
Көй салгынтан
Күүстээх курдук.
Ийэ мичээрэ
Элбэххэ үөрэтэр:
Эйэҕэс буоларга,
Эйэни буларга,
Сырдыгы эрэ
Сыдьаайда сылдьарга.
Ийэ мичээрэ
Искэр иҥэрэр:
Олоххо тапталы,
Бар дьоҥҥо махталы,
Эр хорсун санааны,
Эрэллээх буолууну.
*******
ДЕТСАД ОҔОЛОРО
Күннүк Уурастыырап
Эриэккэс детсадка
Күннэтэ мустабыт,
Эҥини оонньооммут,
Көрүлээн тахсабыт.
Үҥкүүнү, ырыаны
Үгүһү билэбит.
Эйэҕэс майгыга
Иитиллэн иһэбит.
Эдэркээн пионер
Эрэллээх солбуура,
Бэһиэлэй оҕолор
Биһиги буолабыт.
Биһиги барыбыт
Үөрэҕи батыһан,
Биллиилээх дьон буолан
Үүнүөхпүт, сайдыахпыт.
Биһиги буолуохпут
Кэнэҕэс лётчиктар,
Учёнай бэртэрэ,
Геройдар, поэттар.
Биһиги кыайыахпыт
Бу хоту сир киэнин
Кыыдааннаах-чысхааннаах
Кыһыҥҥы тымныытын.
Биһиги айыахпыт
Өлүөҥэ биэрэгэр
Өрүүтүн киэргэйэр
Үйэлээх сайыны.
*******
БИҺИГИ МААМАБЫТ
П. Одорусов
Күн сирин үрдүгэр
Күн курдук саныырбыт,
Күндүттэн күндүбүт
Күн күбэй ийэбит.
Биһиги маамабыт.
Амарах сүрэхтээх,
Аһыньык дууһалаах,
Сайаҕас санаалаах,
Сымнаҕас майгылаах
Биһиги маамабыт.
Үөрэрдиин үчүгэй.
Күлэрдиин минньигэс,
Тыынардыын ичигэс-
Биһиги маамабыт.
Күнүһүн үлэлээх,
Киэһэтин түбүктээх,
Бэрийэр-харайар,
Биһиэхэ кыһанар
Биһиги маамабыт.
*******
КУТТАНЫМА МИИГИТТЭН
С. Руфов
Куобахчааным барахсан,
Куттаныма миигиттэн:
Өлөрөөрү гыммаппын,
Саанан сатаан ыппапын.
Куобахчааным барахсан,
Куттаныма миигиттэн:
Мин быыкайкаан оҕобун.
Эн курдук оччугуйбун.
Куобахчааным барахсан,
Куттаныма миигиттэн:
Куотан-сүтэн хаалыма,
Куруҥ тыаҕа саһыма.
Куобахчааным барахсан,
Куттаныма миигиттэн:
Иккиэн бииргэ оонньуохпут,
Ыстаҥалыы ойуохпут!
*******
ДОКТОР
С. Сомоҕотто
Маҥан сумка сылдьарын
Булан бүгүн мин кэттим,
Кыраасканан биһэммин
Кыһыл кириэс оҥордум.
Көрдөөн-көрдөөн хасыһан,
Градусник булуннум,
Үрүҥ халпаак кэтэммин
Доктор буола оҕустум.
Иһиллээтим мин Мишка
Плющ таҥас сүрэҕин,
Эрэһиинэ куоскыны
«Укуоллаатым» атаҕын,
Эмтиир «дьонум» баранан,
Бэйэм ыалдьа оонньоотум.
Градусник кыбынан.
Чочум талан олордум.
*******
ДЕТСАД ЭКСКУРСИЯТА
К. Туйаарыскай
Сирэм устун хаамтыбыт
Сибэккилии бардыбыт,
Күөрэгэйи көрдүбүт,
Ырыатыттан үөрдүбүт.
Бэһи, тиити биллибит,
Бэттик сылдьан кэллибит.
*******
БУОР БУОЛБУТ
С. Тимофеев
Буору хаспыт Борбуостуу,
Мунна хап-хара.
Бадарааҥҥа сыппыт торбостуу,
Барыта лаҥхара
Буор бөҕө буолбут.
Бу уолбут.
Хараҕын үрүҥэ эрэ
Килбэс гынар,
Күллэҕинэ, тииһэ эрэ
Килэс гынар.
Күнү быһа
Көлүччэ аттыгар мэниктиир.
Уонна, дьэ ити тоҕо
Сууммата буолуой бу оҕо?
Бачча улахан оҕо?
Дьэ тоҕо?
*******
ЭРДЭ ТУРБУТ ОҔОЛОР
П. Тобуруокап
Эрдэ турбут о5олор
Элбэхтик да оонньууллар.
Хойут турар о5олор
Куоттараахтан ытыыллар.
Эрдэ турбут о5олор
Мээчик хапса сылдьаллар
Хойут турбут оҕолор
Кус сыгынньах сыталлар
Эрдэ турбут о5олор
Оол сөтүөлээн эрэллэр,
Хойут турбут оҕолор
Хомойоннор ытыыллар.